تونل‌های راه‌آهن سیرجان – کرمان

راه‌آهن سیرجان-بردسیر-کرمان با حدود طول 170 کیلومتر به عنوان مسیر انتقال بار و مسافر از جنوب غرب استان کرمان به شمال شرقی آن است. این مسیر کوتاه با عبور مسیر راه‌آهن از محل گردنه خون سرخ که در واقع محل نقطه عطف توپوگرافی بر روی کمربند آتشفشانی ارومیه-بزمان با ارتفاع بین 2400 متر تا 2600 متر از سطح دریا عبور میکند. در طرفین این توپوگرافی دشتهای شهر سیرجان (به طرف جنوب) و بردسیر (به طرف شمال) در فروافتادگی‌های تکتونیکی با میانگین ارتفاع به ترتیب 1750 و 2100 متر از سطح دریا قرار دارند. 

راه‌آهن سیرجان-بردسیر-کرمان دارای 6 دستگاه تونل راه‌آهن تک خطه حدفاصل کیلومتر  75 تا کیلومتر 98 از طول 158 متر تا طول 989 متر به مجموع طول تونل برابر با 3162 متر با مشخصات زیر می‌باشد.

زمین‌شناسی تونل‌ها

بخش‌بندی زمین‌شناسی مهندسی تونل‌های راه‌آهن سیرجان–کرمان با استفاده از از طبقه‌بندی BGD توصیه شده ISRM-1981  به شرح زیر است:

روش اجرای تونل‌ها

با توجه به مشخصات مقاومتی متفاوت زون میزبان در طول تونل‌های مختلف، روش اجرای حفاری با توجه به شرایط با روش‌های آتشباری و ماشینی می‌باشد. تحکیمات تونل‌ها حین اجرا شامل شاتکریت، مش، قاب‌فولادی، راک‌بولت بوده که معمولا به صورت ترکیبی در حین حفاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. ضخامت شاتکریت پیشنهادی در زون‌های مختلف از 5 الی 23 سانتیمتر بوده و قاب‌فولادی مورد استفاده IPE160 می‌باشد که با فاصله‌بندی از ۰/۵ الی ۱/۵ متر در زون‌های مختلف پیشنهاد شده است.

لاینینگ نهایی

لاینینگ نهایی تونل از نوع بتن مسلح بوده و با توجه به مشخصات مقاومتی زون میزبان طراحی متناسب انجام گرفته است. در کل تونل 3 تیپ لاینینگ با مشخصات زیر پیشنهاد شده است. جهت آب‌بندی تونل از ورق‌های ژئوممبرین استفاده می‌گردد.

 تیپ I  : لاینینگ بتنی به ضخامت 30 سانتیمتر بدون کفبند 

تیپ II  : لاینینگ بتنی به ضخامت 30 سانتیمتر با کفبند 

تیپ III  : لاینینگ بتنی به ضخامت 35 سانتیمتر با کفبند

گالری

برای حفاظت از دهانه تونل اجرای گالری اجتناب‌ناپذیر بوده و در این تونل نیز گالری بتن مسلح با مقطع داخلی مشابه لاینینگ، مجموعا به 310 متر با ضخامت 50 سانتیمتر و با وجود کفبند پیشنهاد شده است.

رفتارنگاری تونل

در کل تونل‌ها 6 ایستگاه اصلی رفتارنگاری شامل کشیدگی‌سنج، فشارسنج و همگرایی‌سنج پیش‌بینی شده است. همچنین ایستگاه‌های فرعی شامل همگرایی‌سنج در فواصل 50 متري نصب مي‌شوند و در مواضع مشكل‌دار (گسل‌ها، خردشدگي‌ها) در فواصل نزديك‌تر (حدود 25 متر) در نظر گرفته شده است.